سامانههای اعلام حریق به سه گروه آدرس پذیر، متعارف و بدون سیم (وایرلس) تقسیم میشوند
که هر یک از این سامانه های خود به دو گروه خودکار و دستی تقسیم میشوند.در سیستمهای دستی، شستی اعلام حریق، تنها منبع تشخیص حریق است. درواقع کار تشخیص حریق در اینگونه سیستمها فقط به انسان سپرده شدهاست و در مکانهایی که انسان حضور ندارد، کاربردی ندارند. بر خلاف اینگونه سیستمها، سیستمهای اعلام حریق خودکار، وابستگی کمتری به تشخیص انسان دارند. سیستمهای خودکار، به دو گروه آدرسپذیر، و غیر آدرسپذیر تفکیک میشوند. در سیستم آدرسپذیر، علاوه بر اعلام حریق، محل دقیق وقوع آن نیز مشخص میشود.
استانداردهای سیستمهای اعلام حریق
از جمله استانداردهای سیستمهای اعلام حریق میتوان به UL، LPCB، EVPU، EN-54، NFPA72، BS5839 نام برد.
اجزای تشکیل دهنده سیستمهای اعلام آتشسوزی
سامانههای اعلام آتش خودکار قدیمی، معمولاً از یک حسگر یا آشکارساز که خود متصل به خروجی صوتی بود، تشکیل شده بودند؛ ولی این سیستمها در سالهای اخیر، دیگر مورد استفاده قرار نمیگیرند. سامانههای جدیدتر معمولاً از تعدادی شستی اعلام حریق و تعدادی حسگر یا آشکارساز (Detector)، یک سامانه پردازش مرکزی و چند خروجی تشکیل میشوند.
آشکارسازها
حسگرها و آشکارسازهای اعلام آتش، (بسته به اینکه به کدام مشخصه آتش حساس باشند) در گروههای آشکار ساز های دود ، آشکارسازهای حرارت، آشکارسازهای منو اکسید، آشکارساز شعله و آشکارسازهای ترکیبی جای دارند.
حسگرهای دود کار تشخیص دود در محل را برعهده دارند. این حسگرها معمولاً در دو گروه حسگر نوری و حسگر یونیزاسیون جای میگیرند. حسگرهای نوری با ارسال علایم نوری به یک گیرنده (که در داخل خود حسگر مسقر است) میزان تغییر و کاهش نور رسیده را اندازه گیری میکنند و اگر تغییر آشکاری در میزان نور دریافتی مشاهده کنند، آن را به آتش تعبیر میکنند. حسگرهای یونیزاسیون، شامل دو صفحه نزدیک به هم (الکترودها) هستند و از هوای محیط به عنوان الکترولیتاستفاده میکنند. چنانچه تغییر ناگهانی در غلظت هوای محیط روی دهد، حسگر آن را به آتش تعبیر میکند. حسگرهای یونیزاسیون، حاوی مقادیر کمی مواد رادیو اکتیو بوده (برای یونیزه کردن ذرات موجود در هوای اطراف الکترودها) و برای همین عمر دائمی ندارند.
حسگرهای حرارت، کار تشخیص حرارت در محل را بر عهده دارند. روش کار این حسگرها کاملاً مشابه جفت دما با ترموکوپل یخچال های خانگی است. این حسگرها در داخل خود دو صفحه از مواد متفاوت و چسبیده به هم دارند که با گرم شدن و یا سرد شدن، جهت خم شدن صفحه ترکیبی تغییر میکند و باعث اتصال جریان میشود. انواع جدیدتر این حسگرها دارای دماسنج بوده و به تغییرات درجه حرارت حساس میباشد.
حسگرهای ترکیبی، حسگرهایی هستند که از ترکیب یک حسگر دود و یک حسگر حرارت بوجود آمدهاند و میتوان خروجی آنها را بسته به حساسیت محل و تعداد اعلامهای اشتباه بر روی و/یا تنظیم نمود. روشن است که در حالت «یا» تعداد اعلامهای اشتباه بیشتر بوده و در حالت «و» اعلام با تأخیر بیشتری صورت میگیرد.
سامانه مرکزی
سامانه مرکزی، یک سامانه تشخیص آتش سوزی است. در این سامانه اعلامهای حسگرها تجزیه و تحلیل شده و برای اعلام حریق یا در حالتهای مشکوک، اعلام نیاز به بازبینی انسان تصمیم گیری میشود. این سیستمها اغلب یه صفحه کلید برای ورود فرامین توسط انسان و مانیتور برای مشاهده فرامین مجهز هستند. این سیستمها امروزه یه رایانه متصل شده و از طریق نرمافزار مخصوص خود، برنامه را دریافت میکنند. یکی دیگر از وظایف این سیستمها انتخاب نوع خروجی (آژیر خطر عمومی، آژیر خطر در جاهای خاص، تماس با مرکز آتش نشانی و سایر خروجیها) است.
خروجیها
خروجی سامانههای اعلام آتشسوزی، بسته به محل وقوع یا نوع آتش ایجاد شده، میتواند شامل موارد مختلفی باشد. تماس خودکار با آتشنشانی محلی، روشن نمودن تابلوهای خروج اظطراری، فعال سازی سامانه آتش خاموش کن کن خودکار، به صدا درآوردن آژیرهای خطر، قفل کردن یا از حالت قفل خارج کردن دربهای محلهای مختلف (مانند در خروجیهای اضطراری) همگی از مواردی است که میتواند بسته به تصمیم سیستم انجام شود.
سیم کشی
دو روش کلی برای سیم کشی سیستمهای اعلام آتش وجود دارد. روش حلقهای (Loop) یا روش ستارهای. در قدیم که سیستمهای آدرسپذیر وجود نداشتند، اغلب از روش حلقهای استفاده میشد. در این روش، حسگرها برروی یک حلقه مستقر بودند و این حلقه، از اتاقی به اتاق دیگر، و از حسگری به حسگر دیگر میرسید. بعدها، تصمیم بر این شد که هرگروه از حسگرها که مربوط به محلی خاص در ساختمان هستند، با رشته سیم مجزایی به سیستم مرکزی متصل باشند تا بتوان تشخیص داد که آتشسوزی دقیقاً در کدام محل رخ دادهاست.
با پیشرفت فناوری، سیستم سیم کشی مجدداً به حالت حلقهای بازگشتهاست. به این مفهوم که جریان تغذیه توسط دو رشته سیم و جریان اطلاعات توسط دو رشته دیگر با سیستم مرکزی میرسد. برای هر حسگر کد مخصوصی اختصاص داده شدهاست و سیستم بدون نیاز به سیم کشی مجزا برای هر حسگر، آن حسگر و محل قرار گیری آنرا به خوبی (از روی کد مخصوصش) میشناسد. ارسال کدها و اطلاعات بین حسگرها و سیستم مرکزی در هر ثانیه چندین بار صورت میگیرد و حسگر حتی نیاز خود به سرویس و تعمیر را نیز به سیستم مرکزی اعلام مینماید.
مونیتورینگ
سامانههای اعلام و خاموشی آتش خودکار معمولاً از یک نمایشگر در قسمتهای پر تردد یا نگهبانیها که به صورت ۲۴ ساعت حضور دارند استفاده میشود که این پنلها را Mimic panel مینامند
سامانه اعلام حریق متعارف
سامانه متعارف از قدیمیترین انواع سیستمهای اعلام حریق است که علیرغم تغییرات کیفی اندک، هم چنان مورد استفاده قرار میگیرد. در این سیستم چندین حسگر(Detector) و شستی که یک منطقه از ساختمان را پوشش میدهند در قالب یک مدار به هم پیوسته، به تابلوی کنترل مرکزی متصل میشوند؛ بنابراین هر مدار نمایندهٔ یک منطقهاست. در ساختمانهای عمومی اعلام ناشی از حریقی کوچک ممکن است موجب هراس تعداد زیادی و یا اخلال در روند معمولی فعالیتها گردد از این رو در این اماکن استفاده از پیش پیام سیستمهای دو مرحلهای مناسب تر است.
سامانه اعلام حریق آدرس پذیر
اصول کشف و تشخیص حریق در سامانههای آدرس پذیر، مشابه سیستمهای متعارف است، به جز این که در این گونه سیستمها، هر یک از حسگر(Detector)های اتوماتیک و یا شستیها دارای آدرس منحصربهفردی هستند که از طریق آن تابلوی کنترل مرکزی قادر به شناسایی و تعیین هر یک از آن هاست. کنترل پنل مرکزی اعلام حریق با استفاده از پروتکلهای ارتباطی، اطلاعات وضعیت هر یک از تجهیزات اعلام حریق را تجزیه تحلیل کرده و در هنگام وقوع حریق و یا خطا در سامانه محل دقیق آلارم و یا خطا را مشخص میکند.
در گذشته برای آدرس دهی دتکتورهای آدرس پذیر از کلیدهای دهدهی (دو کلید گردان با شمارههای ۰–۹) استفاده میکردند. بعدها از دیپ سوئیچ ها(۰–۱۲۷) استفاده شد. اما امروزه از کدی که درون میکروپروسسور داخلی تجهیز آدرس پذیر وجود دارد استفاده میشود.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.